1. Viêm khớp gối là gì?
Khớp gối là nơi tiếp giáp của ba xương chính, gồm: xương đùi, xương bánh chè và xương ống chân. Giữa các đầu xương có một lớp sụn bao phủ. Sụn là một dạng mô trơn có bề mặt mịn, dễ trượt, giúp các khớp cử động trơn tru, đồng thời giữ vai trò như chất đệm ở khớp xương. Tại đây còn tồn tại mô hoạt dịch trải dài trên khớp, sản sinh dung dịch bôi trơn khớp (còn gọi là chất nhờn) và cung cấp dưỡng chất cho sụn.
Viêm khớp gối là tình trạng phần xương sụn trơn bị mòn đi, trở nên xù xì và thô ráp. Khi đó, các khớp xương sẽ cọ xát vào nhau chặt hơn, ma sát nhiều, việc hấp thụ các chấn động ở sụn khớp giảm đi, gây đau và vận động khó khăn.
Bất kỳ độ tuổi nào cũng đều có nguy cơ bị viêm ở khớp gối nhưng phổ biến nhất là những người trong độ tuổi sau 45
2. Các giai đoạn viêm khớp gối
Khớp gối bị viêm thường diễn biến âm thầm, phát triển qua 4 giai đoạn:
- Giai đoạn sớm: Kết quả X-quang cho thấy những đốt gai nhỏ xuất hiện ở vùng gối, sụn có tổn thương nhẹ.
- Giai đoạn nhẹ: Khớp gối phát triển nhiều gai hơn, lớp sụn chen giữa xương mỏng dần. Triệu chứng bắt đầu được nhận thấy rõ nhưng chỉ thoáng qua khiến người bệnh thường chủ quan.
- Giai đoạn giữa: Khoảng cách đầu xương hẹp lại, sụn tổn hại nặng có thể nhìn rõ qua X-quang. Ở giai đoạn này người bệnh cảm thấy đau và khó khăn trong vận động hàng ngày.
- Giai đoạn nặng: Khoảng cách khớp giữa các xương rất hẹp, xương chồng lên xương, sụn bị vỡ nhiều hoặc mất đi hoàn toàn, dịch còn rất ít. Một số trường hợp nặng, xương còn bị biến dạng.
3. Nguyên nhân viêm khớp gối
Viêm khớp gối có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như:
3.1. Tuổi tác
Tuổi càng lớn, xương khớp càng thoái hóa và nguy cơ mắc các bệnh lý cơ xương khớp càng cao. Vì vậy, viêm khớp gối là một bệnh lý không thể tránh khỏi khi cao tuổi do chức năng tạo sụn và chất nhờn ở khớp bị suy yếu dần.
3.2. Bệnh lý về khớp gối
Ngoài do tuổi tác, khớp gối còn có thể bị viêm đau do các bệnh lý:
Thoái hóa khớp gối
Bệnh này có thể xuất phát từ quá trình lão hóa tự nhiên hoặc các yếu tố khác như tai nạn, vận động quá sức, ăn uống không đủ chất, thói quen ngồi xổm,… Cơn đau thường xuất hiện ở mặt trước và trong khớp gối, mỗi khi gấp duỗi chân sẽ nghe thấy tiếng lụp cụp. Hơn nữa, cơn đau còn tăng lên khi vận động.
Viêm khớp dạng thấp
Bệnh này gây ảnh hưởng đến màng hoạt dịch, sụn khớp, đầu xương dưới sụn dẫn đến đau khớp, cứng khớp. Lâu dần gây nên tình trạng biến dạng khớp hay dính khớp.
Tìm hiểu: Thoái hóa khớp và viêm khớp dạng thấp khác nhau ra sao?
Bàn chân bẹt
Đây là tình trạng lòng bàn chân bằng phẳng, không có vòm cong tự nhiên như bình thường. Chứng bàn chân bẹt gây căng thẳng cho các dây chằng bên đầu gối, làm cho khớp gối dễ bị lệch và làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp gối.
3.3. Chấn thương
Chấn thương đầu gối có thể xuất phát từ tai nạn giao thông, tai nạn lao động hay chấn thương khi chơi thể thao. Đây là loại chấn thương phổ biến và nghiêm trọng nhất. Một số loại chấn thương có thể gây nên viêm khớp gối gồm:
Bong gân
Bong gân gây nên tổn thương ở một vài bó sợi hay giãn dây chằng (nhưng không làm đứt dây chằng). Cơn đau sẽ đi kèm với máu bầm tụ lại quanh khớp và vùng bị bong gân nóng lên.
Viêm bao hoạt dịch gối
Bao hoạt dịch là túi đựng chất lỏng, lót đệm ngoài khớp gối, có tác dụng giúp dây chằng và gân có thể hoạt động trơn tru. Chấn thương ở đầu gối khiến bao hoạt dịch bị viêm, có thể dẫn đến khớp gối bị cứng và đau.
Trật khớp
Đây là tình trạng đầu xương bị lệch, gây sưng và đau. Những người thường chơi thể thao có thể bị trật khớp chày đùi hay trật xương bánh chè.
3.4. Bệnh gout
Bệnh gout là bệnh do rối loạn chuyển hóa purin trong thận, khiến tăng axit uric trong máu. Theo thời gian, acid uric tích tụ lại, gây hình thành các tinh thể nhỏ tại các khớp xương gây nên chèn ép dây thần kinh cảm giác. Bệnh này không những biểu hiện ở ngón chân cái mà còn có thể ảnh hưởng đến khớp gối.
3.5. Thừa cân béo phì
Béo phì là căn bệnh để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng không kém gì ung thư hay bệnh tim. Béo phì tạo áp lực lên khớp đầu gối, về lâu dài có thể dẫn đến viêm khớp gối. Ngoài ra, với những người đã bị sẵn các bệnh về khớp xương thì thừa cân sẽ làm cho tình trạng bệnh thêm tồi tệ.
4. Bệnh thường gặp ở đối tượng nào?
Những người có nguy cơ bị viêm khớp gối bao gồm:
- Người cao tuổi (từ 60 tuổi trở lên).
- Người lao động chân tay, thường xuyên đứng lâu (trên 2 giờ/ngày), khuân vác đồ nặng, gấp gối và đi nhiều (hơn 3km/ngày).
- Phụ nữ có khả năng mắc bệnh viêm khớp gối cao hơn đàn ông. Vì theo thống kế, có 10% nam giới và 13% nữ giới trong độ tuổi trên 60 mắc bệnh này.
- Người thừa cân, béo phì cộng thêm lối sống lười vận động.
- Người có tiền sử gia đình bị viêm khớp gối.
- Người thường xuyên căng thẳng thì cơ thể sẽ liên tục sản sinh hóa chất gây căng thẳng thần kinh, gây nên phân hủy hệ thống miễn dịch và làm tăng nguy cơ viêm khớp hay đau khớp.
- Những vận động viên thể thao đã từng bị chấn thương đầu gối như vỡ sụn khớp, trật khớp xương bánh chè, vỡ xương,..
5. Triệu chứng của viêm khớp gối
- Triệu chứng viêm khớp gối
- Sưng đỏ vùng da vùng da quanh khớp là một trong những triệu chứng của viêm khớp gối
Một số triệu chứng của viêm khớp gối như sau:
- Đau vào buổi sáng khi ngủ dậy.
- Khi ấn vào đầu gối có cảm giác hơi nóng và xảy ra vào sáng sớm hoặc khi ngủ trưa.
- Cứng khớp kéo dài 10-30 phút, phải dùng tay xoa bóp mới cử động được.
- Mỗi khi gập duỗi đầu gối sẽ nghe thấy tiếng kêu lụp cụp, răng rắc.
6. Viêm khớp gối có nguy hiểm không?
Viêm khớp gối gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động của người bệnh. Thời gian đầu bị bệnh nếu không được phát hiện sớm hay có cách điều trị không phù hợp thì lâu dần bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn 3 và 4, trở nên nguy hiểm hơn với các biến chứng như:
- Teo cơ, biến dạng khớp hay dính khớp.
- Chức năng vận động suy giảm dần.
- Thấp khớp cấp, gây tổn thương van tim và dẫn đến các bệnh về tim mạch.
- Tàn phế, bại liệt.
